Hoe worden gouden handdrukken belast?

Inhoudsopgave

• Inleiding
• Wat is een gouden handdruk?
• Belastingregels voor gouden handdrukken
• Stamrecht en stamrechtconstructies
• Invloed van leeftijd en dienstjaren
• Vrijstellingen en aftrekposten
• Gevolgen voor andere inkomsten en toeslagen
• Alternatieven voor gouden handdrukken
• Tips voor het optimaliseren van de belastingdruk
• Conclusie
• Veelgestelde vragen

Inleiding

Een gouden handdruk kan een aanzienlijke financiële meevaller zijn bij het beëindigen van een dienstverband, maar de fiscale gevolgen zijn vaak complex en kunnen een flinke hap uit de ontvangen vergoeding nemen. In dit uitgebreide artikel duiken we diep in de materie van de belastingheffing op gouden handdrukken. We behandelen alle aspecten die u moet weten om goed voorbereid te zijn en mogelijk zelfs de belastingdruk te optimaliseren. Van de basisprincipes tot geavanceerde constructies, we laten geen steen onaangeroerd in onze zoektocht naar fiscale helderheid rond dit belangrijke onderwerp.

Wat is een gouden handdruk?

Voordat we ingaan op de belastingtechnische aspecten, is het belangrijk om het concept van een gouden handdruk goed te begrijpen. Een gouden handdruk is een ontslagvergoeding die een werknemer ontvangt bij het (onvrijwillig) beëindigen van het dienstverband. Deze vergoeding gaat vaak verder dan de wettelijk verplichte transitievergoeding en kan bestaan uit een combinatie van verschillende elementen:

• Een eenmalige uitkering
• Periodieke uitkeringen
• Aanvullende pensioenrechten
• Vergoeding voor juridische kosten
• Outplacementtrajecten

De hoogte van een gouden handdruk wordt vaak bepaald door factoren zoals het aantal dienstjaren, de leeftijd van de werknemer, het salarisniveau en de reden van ontslag. Het is belangrijk om te onthouden dat een gouden handdruk in principe belastbaar inkomen vormt en dus onder de loep van de fiscus valt.

Belastingregels voor gouden handdrukken

De belastingheffing op gouden handdrukken is in de loop der jaren veranderd en kan behoorlijk complex zijn. De hoofdregel is dat een gouden handdruk wordt belast als loon uit vroegere dienstbetrekking. Dit betekent dat de ontvangen vergoeding in box 1 van de inkomstenbelasting valt. De progressieve belastingtarieven zijn hier van toepassing, wat inhoudt dat over hogere bedragen ook een hoger percentage belasting wordt geheven.

Progressieve belastingtarieven

Voor 2023 gelden de volgende schijven en tarieven in box 1:

• Tot € 73.031: 36,93%
• Vanaf € 73.031: 49,50%

Dit betekent dat een substantieel deel van een gouden handdruk al snel tegen het toptarief van 49,50% wordt belast. Voor veel ontvangers van een gouden handdruk kan dit een onaangename verrassing zijn, omdat een groot deel van de vergoeding naar de belastingdienst gaat.

Loonheffing en aangifte inkomstenbelasting

In de praktijk zal de werkgever vaak al loonheffing inhouden op de gouden handdruk. Dit is een voorheffing op de uiteindelijk verschuldigde inkomstenbelasting. Bij de jaarlijkse aangifte inkomstenbelasting wordt de definitieve belastingdruk berekend, waarbij rekening wordt gehouden met andere inkomsten, aftrekposten en eventuele vrijstellingen.

Stamrecht en stamrechtconstructies

Een veel gebruikte methode om de acute belastingdruk op een gouden handdruk te verlagen, is het gebruik van een stamrecht. Een stamrecht is een recht op periodieke uitkeringen, waarbij de belastingheffing wordt uitgesteld tot het moment van uitkering. Dit kan fiscaal voordelig zijn, omdat de uitkeringen dan mogelijk in een lager belastingtarief vallen en de belastingdruk over meerdere jaren wordt gespreid.

Stamrecht-BV

Een populaire constructie was lange tijd de stamrecht-BV. Hierbij werd de gouden handdruk ondergebracht in een speciaal daarvoor opgerichte BV, die vervolgens periodieke uitkeringen deed aan de ontvanger. Deze constructie bood veel flexibiliteit en fiscale voordelen. Echter, sinds 2014 is de mogelijkheid om nieuwe stamrecht-BV’s op te richten afgeschaft. Bestaande stamrecht-BV’s mogen wel worden voortgezet.

Bancair stamrecht

Een alternatief voor de stamrecht-BV is het bancaire stamrecht. Hierbij wordt de gouden handdruk ondergebracht bij een bank of verzekeraar in de vorm van een stamrechtspaarrekening of stamrechtverzekering. Ook hier geldt dat nieuwe bancaire stamrechten sinds 2014 niet meer fiscaal gefaciliteerd worden.

Invloed van leeftijd en dienstjaren

De leeftijd van de ontvanger en het aantal dienstjaren spelen een belangrijke rol bij de belastingheffing op gouden handdrukken. Dit komt vooral tot uiting in de mogelijkheden voor vrijstellingen en in de berekening van de redelijke termijn voor uitkeringen.

Vrijstelling voor 55-plussers

Voor werknemers die op het moment van ontslag 55 jaar of ouder zijn, geldt onder bepaalde voorwaarden een gedeeltelijke vrijstelling. Deze vrijstelling is gemaximeerd en afhankelijk van het aantal dienstjaren. De exacte berekening hiervan is complex en vereist vaak de hulp van een fiscalist.

Redelijke termijn

Bij het omzetten van een gouden handdruk in periodieke uitkeringen, speelt het begrip ‘redelijke termijn’ een rol. De Belastingdienst hanteert hiervoor richtlijnen die afhankelijk zijn van de leeftijd van de ontvanger. Hoe jonger de ontvanger, hoe langer de periode waarover de uitkeringen mogen worden gespreid zonder fiscale nadelen.

Vrijstellingen en aftrekposten

Naast de eerder genoemde vrijstelling voor 55-plussers, zijn er nog enkele andere mogelijkheden om de belastingdruk op een gouden handdruk te verminderen:

Middelingsregeling

De middelingsregeling kan uitkomst bieden als de gouden handdruk leidt tot een piek in het inkomen. Hierbij wordt het inkomen over drie aaneengesloten jaren gemiddeld, wat kan resulteren in een teruggave van belasting.

Omkeerregel bij pensioenopbouw

Als een deel van de gouden handdruk wordt gebruikt voor extra pensioenopbouw, kan de omkeerregel van toepassing zijn. Hierbij wordt de belastingheffing uitgesteld tot het moment waarop de pensioenuitkeringen plaatsvinden.

Aftrek van kosten

Kosten die direct verband houden met het verkrijgen of behouden van de gouden handdruk, zoals advocaatkosten, kunnen mogelijk in mindering worden gebracht op het belastbare bedrag.

Gevolgen voor andere inkomsten en toeslagen

Een gouden handdruk kan verstrekkende gevolgen hebben voor andere aspecten van de persoonlijke financiën:

Invloed op toeslagen

Een hoog inkomen in het jaar van ontvangst kan leiden tot het vervallen of verminderen van toeslagen zoals zorgtoeslag of huurtoeslag. Dit effect kan doorwerken in volgende jaren als de gouden handdruk wordt omgezet in periodieke uitkeringen.

Vermogensrendementsheffing

Als de gouden handdruk niet direct wordt besteed maar wordt gespaard of belegd, kan dit leiden tot een hogere vermogensrendementsheffing in box 3 van de inkomstenbelasting.

Gevolgen voor partneralimentatie

Bij de berekening van partneralimentatie kan een gouden handdruk worden meegenomen als inkomen, wat kan leiden tot een hogere alimentatieverplichting.

Alternatieven voor gouden handdrukken

Gezien de fiscale complexiteit en nadelen van gouden handdrukken, worden er steeds vaker alternatieven overwogen:

Transitievergoeding

De wettelijke transitievergoeding is fiscaal gunstiger dan een gouden handdruk, omdat deze onder voorwaarden vrijgesteld kan zijn van belastingheffing.

Ontslagvergoeding in natura

Door een deel van de vergoeding in natura te verstrekken, bijvoorbeeld in de vorm van outplacement of scholing, kan de belastingdruk worden verminderd.

Vertrekpremie

Een vertrekpremie kan fiscaal gunstiger uitpakken dan een traditionele gouden handdruk, vooral als deze wordt gekoppeld aan bepaalde prestaties of voorwaarden.

Tips voor het optimaliseren van de belastingdruk

Om de fiscale impact van een gouden handdruk te minimaliseren, kunnen de volgende tips in overweging worden genomen:

• Onderhandel over de vorm van de vergoeding (eenmalig of gespreid)
• Overweeg een combinatie van verschillende vergoedingsvormen
• Maak gebruik van de middelingsregeling
• Onderzoek de mogelijkheden voor extra pensioenopbouw
• Laat u adviseren door een fiscalist of financieel adviseur
• Plan de ontvangst van de gouden handdruk zorgvuldig, indien mogelijk over meerdere belastingjaren
• Houd rekening met de gevolgen voor toeslagen en andere inkomensafhankelijke regelingen

Conclusie

De belastingheffing op gouden handdrukken is een complex onderwerp dat veel aspecten kent. Van de progressieve tarieven in box 1 tot de mogelijkheden van stamrechtconstructies en van leeftijdsgebonden vrijstellingen tot de impact op andere inkomsten en toeslagen – elk aspect verdient zorgvuldige overweging. Het is duidelijk dat een gouden handdruk, hoewel op het eerste gezicht een genereuze vergoeding, fiscaal gezien uitdagingen met zich meebrengt.

Voor werknemers die een gouden handdruk ontvangen, is het van cruciaal belang om zich goed te laten informeren en adviseren. De fiscale gevolgen kunnen immers ingrijpend zijn en de uiteindelijke netto-opbrengst aanzienlijk beïnvloeden. Door gebruik te maken van de beschikbare fiscale instrumenten en zorgvuldig te plannen, kan de belastingdruk worden geoptimaliseerd.

Werkgevers die overwegen een gouden handdruk aan te bieden, doen er goed aan de fiscale implicaties voor de werknemer mee te nemen in hun overwegingen. Alternatieve vormen van ontslagvergoedingen kunnen in sommige gevallen fiscaal gunstiger uitpakken en daarmee aantrekkelijker zijn voor beide partijen.

Uiteindelijk blijft maatwerk het sleutelwoord bij gouden handdrukken en hun fiscale behandeling. Elke situatie is uniek en vereist een gedegen analyse en aanpak. Met de juiste kennis en begeleiding kan een gouden handdruk echter nog steeds een waardevolle financiële opstap zijn naar een nieuwe fase in iemands carrière of leven.

Veelgestelde vragen

1. Kan ik de belasting op mijn gouden handdruk volledig vermijden?

Het is vrijwel onmogelijk om de belasting op een gouden handdruk volledig te vermijden. Er zijn echter wel manieren om de belastingdruk te verminderen, zoals het gebruik van vrijstellingen, het spreiden van uitkeringen over meerdere jaren, of het benutten van de middelingsregeling. Een fiscaal adviseur kan u helpen de meest gunstige strategie te bepalen.

2. Wat gebeurt er met mijn gouden handdruk als ik overlijd voordat alles is uitgekeerd?

Als u overlijdt voordat de volledige gouden handdruk is uitgekeerd, gaat het resterende deel meestal over op uw erfgenamen. Zij zullen dan belasting moeten betalen over de erfenis volgens de regels van de erfbelasting. In sommige gevallen, bijvoorbeeld bij een stamrechtconstructie, kunnen er specifieke voorwaarden gelden voor de uitkering na overlijden.

3. Kan ik mijn gouden handdruk gebruiken om eerder met pensioen te gaan?

Ja, het is mogelijk om een gouden handdruk te gebruiken om eerder met pensioen te gaan. U kunt bijvoorbeeld kiezen voor een constructie waarbij de gouden handdruk in periodieke uitkeringen wordt omgezet die lopen tot aan uw pensioenleeftijd. Houd er wel rekening mee dat dit fiscale gevolgen kan hebben en dat er regels zijn omtrent de ‘redelijke termijn’ van uitkeringen.

4. Heeft het ontvangen van een gouden handdruk invloed op mijn WW-rechten?

Een gouden handdruk kan inderdaad invloed hebben op uw WW-rechten. Het UWV ziet een ontslagvergoeding vaak als een compensatie voor inkomensverlies. Afhankelijk van de hoogte van de vergoeding kan het UWV besluiten om de WW-uitkering later in te laten gaan of te korten. Het is raadzaam om dit aspect mee te nemen in uw overwegingen en zo nodig advies in te winnen bij het UWV of een arbeidsrechtspecialist.

5. Is het mogelijk om een gouden handdruk om te zetten in extra pensioenaanspraken?

Ja, het is onder bepaalde voorwaarden mogelijk om (een deel van) een gouden handdruk om te zetten in extra pensioenaanspraken. Dit kan fiscaal aantrekkelijk zijn vanwege de toepassing van de omkeerregel, waarbij u pas belasting betaalt op het moment dat u de pensioenuitkeringen ontvangt. Er gelden wel strikte regels en maxima voor deze omzetting, dus het is belangrijk om dit zorgvuldig te laten berekenen en te overleggen met uw pensioenuitvoerder en een fiscalist.